کد مطلب:48396 شنبه 1 فروردين 1394 آمار بازدید:5

گنجینه پرسمان » قرآن

در مورد آية 90 سورة آلعمران به طور كامل توضيح دهيد؟

در شأن نزول اين آيات (آيه 90 سورة آلعمران و آيات قبل آن). نقل شده است كه يكي از ياران پيامبر به نام حارثبنسويد دستش به خون بيگناهي آلوده شد، و از ترس مجازات از اسلام برگشت، مرتد شد. و همراه يازده نفر ديگر از دوستانش به مكه فرار كرد. حارث پس از ورود به مكه، از كار خود پشيمان شد و در انديشه فرو رفت كه چه كند؟ لذا فردي از خويشان خود را به مدينه فرستاد تا از پيامبر سؤال كند، آيا راه توبه و بازگشتي براي آنان وجود دارد يا نه؟ آيات فوق نازل شد و قبولي توبة او را با شرائط خاصي اعلام داشت: اِلآالَّذينَ تابوا مِنبَعدِ ذَلِكَ واَصلَحوا فَاِنَّ اللّهَ غَفورٌ رَحيم (آلعمران/3،89) حارث بن سويد، خدمت پيامبر رسيد و مجدداً اسلام آورد و تا آخرين نفس به اسلام وفادار ماند، ولي آن يازده نفر ديگر كه از اسلام برگشته بودند با وي موافقت نكردند و در پاسخ وي گفتند: ما در مكه ميمانيم و به روش خود بر ضد محمد9 ادامه ميدهيم، و انتظار شكست او را داريم، اگر مقصود ما حاصل شد چه بهتر، و در غير اين صورت راه توبه باز است هرگاه بخواهيم توبه ميكنيم و به سوي محمد9 برمي گرديم. دربارة اين گونه افراد اين آيه نازل شد: اِنَّ الَّذينَ كَفَروا بَعدَ ايمـَنِهِم ثُمَّ ازدادوا كُفرًا لَن تُقبَلَ تَوبَتُهُم واُولغكَ هُمُ الضّالّون; (آلعمران/3،90) كساني كه پس از ايمان كافر شدند و سپس بر كفر (خود) افزودند، و در اين راه اصرار ورزيدند،) هيچ گاه توبة آنان، (كه از روي ناچاري يا در آستانة مرگ صورت ميگيرد،) قبول نميشود، و آنها گمراهان (واقعي)اند (چرا كه هم راه خدا را گم كردهاند، و هم راه توبه را).

دربارة قبول نبودن توبة اين گونه افراد سه تفسير گفته شده است:

1. توبة اين گونه افراد، توبة واقعي نيست، بلكه توبة ظاهري است، آنان وقتي پيروزي طرفداران حق را ميبينند از روي ناچاري اظهار پشيماني و توبه ميكنند، و طبيعي است كه چنين توبهاي پذيرفته نميشود.

2. اين گونه اشخاص، زماني پشيمان ميشوند و توبه ميكنند كه خود را در آستانة مرگ و پايان عمر ببينند، و روشن است كه در آن ساعت درهاي توبه به روي انسان بسته ميشود و چنان توبهاي پذيرفته نخواهد شد، چنان كه قرآن مجيد ميفرمايد: براي كساني كه كارهاي بدي انجام ميدهند، و هنگامي كه مرگ يكي از آنها فرا ميرسد ميگويد: الان توبه كردم! توبه نيست; (نسأ، 18) تفسير ديگري نيز براي اين آيه گفته شده و آن اين كه اگر كسي در حال كفر، از گناهان ديگر مانند قتل، ظلم، غيبت و... توبه كند، توبة چنين شخصي بيفايده است، زيرا با وجود كفر به خدا، توبة از گناهان ديگر معنا ندارد، چرا كه با وجود آلودگي شديد و عميق در جان و دل (يعني كفر)، شستن آلودگيهاي سطحي مؤثر نخواهد بود.(اقتباس از: تفسير نمونه، آيت اللّه مكارم شيرازي و ديگران، ج 2، ص 494 ـ 499، دارالكتب الاسلامية / تفسير نور الثقلين، الحويزي، ج 1، ص 432، مؤسسة التاريخ العربي / تفسير مجمع البيان، طبرسي، ذيل آيات مذكور.)